Homeopatija
Homeopatija je prirodan, efikasan, naučni sistem lečenja. Suština ovog sistema izražena je u samom njenom nazivu: grčkoj reči "homeo" što znači sličan i "pathos" koja označava patnju, tegobu, bolest, što znači da se u ovom sistemu lečenja primenjuju sredstva (lekovi) koji kod zdravog pojedinca izazivaju one simptome koje ovo sredstvo kod obolele osobe – leči. To je upravo ono što se narodski jednostavno izražava formulacijom "klin se klinom izbija" ili latinskim rečnikom rečeno: "similia simillibus curentur" ("slično se sličnim leči").
Od kada postoji homeopatija?
Vede Osnovni princip homeopatije stariji je od njene savremene naučne forme uobličene u sistem. Princip "slično se leči sličnim" bio je poznat i primenjivan još u vedskoj medicini (pominje se u Vedi Vyasi) i ostao je kao jedan od dominantnih metoda lečenja u Indiji danas.
Hipokrat je, pišući o bolesti čoveka tvrdio da, u osnovi, postoje dva osnovna načina kojima se bolest može tretirati: 1) suprotnim sredstvom odn. dejstvom (iz ovog koncepta razvila se i savremena, alopatska medicina sa pratećom galenskom farmakologijom) ili 2) sličnim sredstvom (koji je u osnovi homeopatije i njenih lekova).
Paracelzus je, u XVI-om veku, koristeći mudrost narodne, tradicionalne, medicine pokušao da primeni ovaj princip mada ne naročito uspešno.
Samuel Haneman Tek krajem XVIII-og veka ovaj stari metod dobija svoju sistematizovanu, kroz principe uobličenu i primenjivu formu: ovaj nemački lekar i hemičar koncipirao je filozofiju i načela homeopatije koju danas poznajemo kao klasična homeopatija. Nezadovoljan, s jedne strane, praksom i rezultatima tadašnje medicine a sa druge strane nemogućnošću da znanjem koje je stekao kao lekar pomogne svom detetu obolelom od difterije, Haneman se povlači iz prakse i posvećuje izučavanju starih, klasičnih dela i literature Starog i Srednjeg veka. Najzad, prevodeći čuveno Kulenovo delo "Materia medica" nalazi da je farmakološko tumačenje po kome lekovitost kinina potiče od njegovog gorkog ukusa – netačno i nedovoljno. Ubrzo, sa faze prevođenja Haneman prelazi na fazu provere, eksperimenta: odlučuje da na sebi isproba dejstvo kinina mada nije bio bolestan (kinin je u to vreme bio osnovno sredstva za lečenje malarije). Uzimajući nekoliko dana uzastopno visoke doze ovog leka – pojavili su se simptomi malarije. Bio je to dokaz da sredstvo koje kod zdrave osobe izazove simptome (neke) bolesti – to sredstvo kod obolele osobe leči bolest, odn. dokaz da slično (simptomima) leči slično (tj. bolest).
Nakon niza eksperimenata koje je izvršio, Haneman svoja saznanja objedinjuje u delo "Organon" i sa njim upoznaje tadašnju javnost. Ubrzo je ovo delo prevedeno i na sve važnije evropske jezike, doživelo šest izdanja, izazivajući različite reakcije u stručnoj i laičkoj javnosti. I pored obilja literature koja danas postoji u homeopatiji – Hanemanov "Organon" ostaje temelj ove naučne metode, neophodan i nezamenljiv u homeopatskoj edukaciji i praksi.
Uspešno lečeći homeopatskim lekovima obolele od tifusa nakon Napoleonovih osvajanja i dokazujući time uspešnost ove prirodne, blage metode netoksičnim lekovima – Haneman je nastavio svoju borbu protiv agresivnih i drastičnih metoda lečenja tadašnje medicine. U to vreme Evropom je harala epidemija kolere. Zalažući se za primenu dezinfekcije i antisepse (pre Pastera i Koha) Haneman sugeriše i upotrebu homeopatskih lekova u lečenju zaraženih. Primenom ovih lekova stopa smrtnosti je sa preko 55% svedena – zavisno od područja – na 2,4% do 21,1%!
Ovo je predstavljalo veliki pomak i homeopatija zadobija poverenje mnogih: aristokratije, naroda ali i dela medicinske profesije. Rezultat je da britanski parlament donosi odluku kojom homeopatija postaje paralelan, ravnopravan medicinski sistem, uporedo sa školskom medicinom. I dan danas to je na snazi – u Britaniji postoje bolnice u kojima je homeopatsko lečenje pokriveno zdravstvenim osiguranjem korisnika a engleska kraljevska porodica od tada pa do danas ima homeopatu u svom lekarskom timu.
Homeopatija u XX-om veku
Nakon Hanemanove smrti brojne njegove pristalice i pobornici homeopatije proširili su ovaj metod u Evropi, Americi i drugim delovima sveta otvarajući bolnice, koledže i vršeći homeopatsku praksu. Međutim, nadirući liberalni kapitalizam XX-og veka, praćen brzim tehnološkim napretkom koji je prodirao u sve sfere života, zahvatio je i medicinu koja je – posebno nakon Pasterovih istraživanja (kao i istraživanja njegovih mnogobrojnih sledbenika) na polju mikrobiologije – dovela do definitivnog preusmerenja medicine ka jednoj materijalističkoj, kartezijanskoj paradigmi u okviru koje se čovek posmatra mehanicistički.. Mada početak prošlog veka predstavlja vreme uspona homeopatije – Hanemanov energetski, holistički koncept ubrzo počinje da gubi trku sa somatskom, materijalistički orijentisanom medicinom savremenog, tehnološkog doba.
Na ovakav tok događaja uticao je i osnovni parametar i merilo vrednosti jedne materijalistički usmerene civilizacije kakva je Zapadna: novac. U trci za profitom i neminovnim finansijskim igrama interesa i komercijalizacije – homeopatija je neizbežno gubila bitku: sa stanovišta profita ona nije bila dovoljno "interesantna" finansijskim magnatima kao što je to bio slučaj sa galenskom farmakologijom. U to vreme, kao i ostale aristokrate, i porodica Rokfeler se lečila homeopatski. Mada su želeli da ulože kapital u razvoj homeopatije, finansijski savetnici su im sugerisali profitabilnije ulaganje u farmaceutsku industriju. Nedugo zatim, i drugi finansijski moćnici su krenuli tim putem investiranja. Homeopatske bolnice i škole su ostajale bez neophodnih finansijskih sredstava, mnoge su funkcionisale na minimumu ili su zatvarane.
Vreme najveće ekspanzije farmaceutske industrije bilo je najteže vreme za homeopatiju. Lekari koji su bili pristalice homeopatije su anatemisani i ismevani kao nadrilekari, proterivani iz strukovnih udruženja, zabranjivan im je rad – bila je to "medicinska" varijanta "lova na veštice"...
Kako je homeopatija ipak opstala?
Pre svega, teška vremena progona iz domena lečenja homeopatija je preživela zahvaljujući malom, ali odabranom broju klasičnih homeopata koji su bili nezavisni po školovanju i praksi tj. nisu bili lekari zvanične, oficijelne medicine. Sa druge strane, homeopatija je od samog svog utemeljenja imala zaštitu i podršku ne samo u aristokratskim krugovima – posebno u britanskoj kraljevskoj porodici – nego i u intelektualnoj i umetničkoj eliti Evrope.
Najzad, ista ona razočaranost Samuela Hanemana, čoveka i lekara, rezultatima zvanične medicinske prakse u njegovo vreme - dešava se danas čoveku visokoindustrijalizovanog društva. Početkom 70-ih godina XX-og veka homeopatija ulazi u novu fazu, fazu renesanse i širom sveta interesovanje za ovaj stari/novi metod počinje da raste (prema većini podataka smatra se da se ovo "buđenje (homeopatskog) proleća" dešavalo širom planete – izuzev Kine (što je i razumljivo s obzirom da Kina već hiljadama godina ima kontinuitet u primeni holističke medicine – TKM).
Najzaslužniji za to svakako je G. Vithoulkas koji se smatra pokretačem ove renesanse homeopatije s početka sedamdesetih godina i najvećim homeopatom današnjice. I on pripada plejadi klasičnih homeopata nezavisnih po školovanju i praksi: mada građevinski inženjer po struci, jedan je od najvećih autoriteta u homeopatiji koji je edukovao veliki broj eminentnih homeopata a za svoj rad i doprinos u homeopatiji dobio je alternativnu Nobelovu nagradu za medicinu.
I danas...
U svetu i kod nas tokom proteklih decenija su se razvile brojne homeopatske škole i pravci približavajući ili udaljavajući se od izvornih načela klasične homeopatije (što predstavlja deo opšteg trenda kada su u pitanju holističke metode lečenja). Ono što ove škole razlikuje uglavnom su načini, metode i putevi traženja i nalaženja odgovarajućeg leka ali u osnovi sve one koriste isto sredstvo: prirodne, netoksične supstance razblažene do nivoa na kome one imaju isključivo energetsko dejstvo. Pomaci koji se dešavaju u oblasti nauke, naročito kada se radi o napretku kvantne fizike i njenoj primeni u oblasti medicine, daju nadu da će Hanemanove ideje, koje daleko nadilaze njegovo doba, najzad biti egzaktno verifikovane.
Veličina i dalekosežnost Hanemanovog doprinosa medicini ogleda se u:
- • egzaktnosti istraživanja (uvođenje eksperimenta). Svi homeopatski lekovi prolaze ovu fazu ispitivanja koja se u homeopatiji zove "dokazivanje leka";
- • svojom teorijom o mijazmima najavio kasnije pronalaske u medicini (pre svega, nasledni faktor–pre Mendela);
- • prvi naučnik u istoriji medicine koji je formulisao zakone i principe lečenja primenom određene metode;
- • u praksi dokazao da je ova metoda uspešna i neškodljva
Savremeni način života i homeopatsko lečenje
Stres kao faktor obolevanja i homeopatija. Homeopatija se, kao i druge metode lečenja danas, menja. Ono što današnju homeopatsku praksu razlikuje od nekadašnje (u ranijim vremenima ili u XX-om veku) jeste, pre svega, stalno proširivanje liste (dokazanih) homeopatskih lekova koja, na jednoj strani, prati razvoj patologije čoveka dok, na drugoj strani, imamo upliv savremenih saznanja o psihološkim aspektima ličnosti i uticaju tih aspekata na razvoj pojedinih bolesti. Sve to utiče na uspešnost u lečenju tegoba savremenog čoveka: stresogeni faktor i njegov uticaj na zdravlje je odavno priznat kao faktor obolevanja ali stvar je u tome da se njegov pogubni efekat po zdravlje eliminiše ili bar umanji. Homeopatija u tom smislu pruža mogućnost da se (svakodnevno) narušavana ravnoteža vrati korišćenjem sredstava (lekova) koji potiču iz same prirode a potenciranje (dinamizacija) tih lekova – da se praćenjem intenziteta promena u organizmu na veoma blag način delovanje leka usklađuje sa tim promenama.
Samo fizički, mentalno i emotivno zdrava osoba može odgovoriti izazovima savremenog života i tempa koji ga prati. Fizičko zdravlje podrazumeva postojanje dovoljno energije za to. Mentalno zdravlje omogućava da osoba jasno i brzo misli, donosi odluke i rešava probleme. Emocionalno zdravlje je prisutno kada čovek može i ume da izrazi svoja osećanja na način koji ne ugrožava ni njega ni druge ljude.
Zato, prepisivanje jednog leka koji, delujući preko vitalne sile, otvara mogućnost za uspostavljanje fizičkog, mentalnog i emocionalnog blagostanja, čini homeopatiju jednim od najprimerenijih metoda za uspostavljanje zdravlja čoveka današnjice.
Prirodni, netoksični i jeftini lekovi, postupnost u izlečenju (homeopatsko "nežno" lečenje) i lečenje organizma u celini a ne samo pojedinih njegovih "delova" - osnovne su prednosti homeopatije. (Pri tome, dijagnostički pristup homeopatije skoro u potpunosti odražava Hipokratovo viđenje nastanka bolesti u kome je simptom - samo odraz dublje neravnoteže u organizmu a ne njegov uzrok).